Kryzys wieku średniego

W życia wędrówce, na połowie czasu,
Straciwszy z oczu szlak niemylnej drogi,
W głębi ciemnego znalazłem się lasu.
Jak ciężko słowem opisać ten srogi
Bór, owe stromych puszcz pustynne dzicze,
Co mię dziś jeszcze nabawiają trwogi.[1]

Dante

Gdy byłem młodszy, w kilkuletnich odstępach czasu przez kryzys wieku średniego przechodziło trzech moich przyjaciół (do dzisiaj jeden z nich zaprzecza, że to był kryzys wieku średniego). Dziwnie się zachowywali; negatywnie oceniali siebie, swoje życie i osiągnięcia zawodowe; zmagali się z wypaleniem zawodowym; w końcu podjęli dziwne decyzje, które zepchnęły ich na pobocze rzeczywistości i zniknęli z życia publicznego.

Dziwiło mnie ich zachowanie, reakcje i podejście do życia. W ogóle nie rozumiałem, jak można dać wciągnąć się w głąb mrocznej otchłani, jaką może stać się kryzys wieku średniego. Byłem pewien, że ja temu nie ulegnę.

Kryzys wieku średniego dopadł mnie nieoczekiwanie, gdy miałem 39 lat i trwał przez pięć lat. Rozpoczął się wraz z uaktywnieniem się choroby nowotworowej mojego dziecka. Poza tym, tak się złożyło, że mój ojciec w wieku 39 lat zmarł na raka żołądka. Oprócz tego, właśnie w tym okresie mojego życia na nowotwory zmarło kilku moich przyjaciół. Uzmysłowiło mi to ulotność życia.

Będąc zmuszonym towarzyszyć mojemu onkologicznie choremu dziecku, w czasie jego traumatycznej wędrówki po szpitalach, po raz pierwszy w życiu miałem czas, aby się na wiele miesięcy zatrzymać i zastanowić nad swoim życiem. Zacząłem krytycznie rozmyślać nad sobą, ulotnością życia, porównywałem się z innymi i myślałem nad swoimi niezbyt znaczącymi osiągnięciami. Doprowadziło mnie to do tego, że na kilka lat podupadłem na duchu i zgasłem jako mężczyzna.

Gdy miałem 43 lat przeczytałem książkę André Daigneault’a Kryzys wieku średniego.[2] Czytając tę pozycję czułem się tak, jakbym w lustrze przyglądał się każdej niedoskonałości swojej duszy. Mówiła ona o mnie.

Pozytywny wpływ kryzysu wieku średniego

Ponoć tylko stosunkowo niewielki procent ludzi w połowie życia zmaga się z kryzysem wieku średniego (w literaturze, którą czytałem na ten temat trafiałem na liczby od 10 do 25%). Gdy byłem młodszy, żywiłem przekonanie, że to nie będzie mój problem, jednak stało się inaczej. Zmagałem się z tym kryzysem przez pięć lat. Był to dla mnie trudny emocjonalnie okres życia, jednak z perspektywy czasu nie mogę powiedzieć, że był to zmarnowany czas.

Mój kryzys wieku średniego pomógł mi:

Przemyśleć moje życie i wyciągnąć z niego lekcje.
Zrozumieć, co w moim życiu na tym etapie jest ważne i skupić się na tym.
Wybrać dla siebie główne szczyty górskie, które powinienem zdobyć i skupić się na tym.
Zastanowić się nad zmianami, które chcę w życiu wprowadzić.
Przemyśleć to, kim chcę się stać.
Zrozumieć, z kim pragnę w życiu budować, a komu powinienem wytyczyć granice i odsunąć od siebie.
Podjąć odważne życiowe decyzje.

Półmetek życia, choć czasami bywa mroczny, to jest idealnym czasem, aby zwolnić, zmierzyć się ze sobą, skonfrontować ze swoimi porażkami, błędami i lękami. To jest dobry czas, aby odkryć, kim się powinno być, w jakim kierunku powinno się zmierzać, a także jak chcielibyśmy, aby wyglądała druga połowa życia.

Życiowe kryzysy, w tym te związane z tożsamością, wcale nie muszą być negatywnym zjawiskiem. Choć są to trudne doświadczenia, to przy odrobinie dobrej woli i pracy nad sobą mogą okazać się pozytywnymi punktami zwrotnymi. Takim właśnie okazał się być mój kryzys wieku średniego.

Życiowa lekcja

Gdy człowiek zbliża się do 40-stki, to zbliża się do ostrego zakrętu w swoim życiu. Warto wtedy zmniejszyć prędkość i skupić się na drodze, aby dobrze wejść w ten zakręt i nie wpaść w przepaść. Stamtąd trudno powrócić.

Zastanów się

Czym jest kryzys wieku średniego?
Dlaczego niektórzy doświadczają tego kryzysu?
Czy doświadczyłeś kryzysu wieku średniego? Jeśli tak, to czego cię to nauczyło?
Czego nie warto robić, gdy człowiek doświadcza kryzysu wieku średniego?
Co zrobić, aby dobrze przejść przez kryzys wieku średniego?
Jakie mogą być pozytywne efekty kryzysu wieku średniego? Jakie możliwości i życiowe szanse stwarza ten kryzys?

Photo credit: Mytych

[1] Dante Alighieri, Boska Komedia, w przekładzie Edwarda Porębowicza, “Piekło”, Pieśń I, wersety 1-4. Kiedy autor pisał te słowa sam miał czterdzieści lat. Są dobrym podsumowaniem tego, co się dzieje w sercu i życiu niektórych czterdziestolatków.

[2] André Daigneault, Kryzys wieku średniego. Nasza życiowa szansa, Wydawnictwo Święty Wojciech, Poznań, 2012.